علل و درمان زخم پای دیابتی

زخم و درد پای دیابتی

زخم پا یک عارضه ایست که در میان افراد دیابتی بسیار شایع است و باعث از بین رفتن بافت و لایه های زیرین پوست می شود. این زخم ها معمولاً در زیر انگشت بزرگ پا تشکیل می‌شوند و تا حدی می‌توانند پیش برود که به استخوان برسند. ممکن است همه ی بیماران مبتلا به دیابت به زخم پا دچار شوند اما با مراقبت مناسب از پا می توانند به جلوگیری از وقوع آنها کمک کنند. درمان زخم پای دیابتی و درد در ناحیه ی پا ، به علل به وجود آمدن آن بستگی دارد. در صورت هرگونه درد و زخم پا حتماً با پزشک خود صحبت کنید و مطمئن شوید که با مشکل جدی ای روبرو نشده اید ، زیرا در صورت بی‌توجهی به زخم های آلوده ممکن است در نهایت مجبور به قطع عضو شوند.

شناسایی و تشخیص علائم

یکی از اولین علائم تشخیص زخم پا بیرون زدن مایع از زخم است که ممکن است جوراب شما را لکه دار کند یا حتی به بیرون از جوراب برسد. سوزش، تورم، قرمزی و بوی بد از علائم اولیه زخم پا هستند. یکی از علائم جدی زخم پا ایجاد یک بافت سیاه در اطراف زخم است. تشکیل این بافت به آن معناست که جریان خون سالم به نواحی زخم نرسیده است ، در این گونه مواقع اصطلاحا می‌گویند ” مرگ بافت ” رخ داده است که از عوارض آن می‌تواند بوی بد، درد و بی‌حسی باشد. گاهی علائم زخم پا مشهود نیست و تا زمانی که زخم آلوده نشده باشد علائمی از خود نشان نمی‌دهد، برای تشخیص آن باید به بافت پوست خود دقت کنید و اگر هر گونه تغییر رنگ در پوست (به خصوص اگر سیاه بودند) و اگر درد در اطراف ناحیه پا حس کردید با پزشک خود مشورت کنید.

نکته: در بعضی موارد ممکن است بی حسی هم داشته باشید ، در این صورت نیز با پزشک خود مشورت کنید.

پزشک شما با مقیاس ۰ تا ۳ می تواند جدی بودن زخم شما را تشخیص دهد:

۰: زخمی دیده نمی شود اما پا در معرض خطر است.

۱: زخم وجود دارد اما عفونتی دیده نمی شود و یا عفونتی ندارد.

۲: زخم عمیق است و مفاصل و استخوان ها را در معرض خطر قرار داده است.

۳: زخم‌ها گسترده هستند و آبسه های عفونی تشکیل شده‌اند.

علل درد و زخم پای دیابتی

بیشتر زخم های دیابتی ناشی از گردش خون ضعیف، قند خون بالا، آسیب عصبی به پای آسیب دیده و یا زخم است.

• گردش خون : گردش خون ضعیف نوعی بیماری عروقی است که در آن گردش خون به پا ها نمی‌رسد ؛ همچنین گردش خون ضعیف می توان روند بهبودی زخم را کاهش دهد.
• قند خون : مقدار زیاد گلوکز در خون روند بهبودی زخم را کند می‌کند ، در نتیجه کنترل میزان گلوکز ورودی به بدن حائز اهمیت است. معمولاً افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند خیلی سخت تر زخم های آن ها بهبود می‌یابد.
• آسیب عصبی : آسیب عصبی ممکن است باعث از دست رفتن اعصاب و بی حس در پای شما بشود. آسیب عصبی منجر می شود تا درد و یا حسی در پای آسیب دیده یا در زخم خود نداشته باشید.
• ایجاد زخم : خشکی پوست و ترک خوردن پا در دیابت بسیار رایج است و گاهی ممکن است باعث ایجاد زخم می شود.

عوامل خطرناک زخم پای دیابتی

همه ی افرادی که به دیابت مبتلا هستند در معرض خطر زخم ‌پا قرار دارند، اما عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند خطر زخم پا را بیشتر کند:

• کفش نامناسب
• بهداشت ضعیف شامل نشستن مرتب پاها و کوتاه نکردن ناخن های پا
• مصرف الکل
• بیماری های چشمی ناشی از دیابت، بیماری قلبی و بیماری کلیوی
• چاقی
• و مصرف دخانیات ؛ از عوامل ایجاد زخم پا هستند.

نکته: زخم پای دیابتی در مردان مسن بیشتر دیده می شود.

درمان زخم پای دیابتی

برای جلوگیری از ابتلا به زخم پا می توانید فشار کمتری را به پاهای خود وارد کنید. فشار ناشی از راه رفتن می تواند عفونت و زخم پا را بیشتر کند همچنین برای افرادی که اضافه وزن دارند فشار می تواند دلیل اصلی ایجاد درد در پا باشد. ممکن است پزشک به شما توصیه کند تا از کفش های مخصوص افراد دیابتی استفاده کنید. پزشکان می توانند با از بین بردن پوست های مرده و عفونت زخم پا را درمان کنند. باید توجه داشته باشید که عفونت یک خطر جدی محسوب می‌شود و به درمان فوری نیاز دارد. گاهی اوقات پزشک برای تشخیص اینکه کدام یک از آنتی بیوتیک ها برای عفونت شما بهتر است از شما درخواست می کند تا به آزمایشگاه بروید و آزمایش دهید و نیز گاهی ممکن است برای تشخیص علائم عفونت استخوانی درخواست پرتونگاری دهد. حمام پا، تمیز و ضدعفونی کردن اطراف زخم و عوض کردن مداوم پانسمان باعث جلوگیری از عفونت زخم می شود.

داروها

ممکن است پزشک بعد از درمان های پیشگیری کننده با آنتی‌بیوتیک ، دارو های ضد لخته تجویز کند. بسیاری از این آنتی بیوتیک ها باکتری هایی دارند که در روده شما نیز یافت می شوند. پزشک خود را در جریان وضعیت سلامت بدن خود قرار دهید زیرا ممکن است خطر ابتلا به باکتری های مضر مانند HIV و یا مشکلات کبدی شما را تهدید کند .

درمان بدون نسخه

بسیاری از درمان های موضعی که به صورت ژل و یا پماد هستند برای درمان زخم پای دیابتی وجود دارند.

روش های جراحی

گاهی اوقات ممکن است پزشک به شما جراحی را پیشنهاد کند ؛ جراح می‌تواند با اصلاح استخوان پا و یا از بین بردن ناهنجاری ها به کاهش فشار در اطراف زخم کمک کند. جراحی معمولا آخرین روش درمان است اما اگر هیچ درمانی برای بهبود عفونت وحود نداشته باشد ، جراحی می‌تواند از بدتر شدن وضعیت زخم و همچنین قطع عضو جلوگیری کند.

زمان مراجعه به پزشک

اگر در ناحیه پوست پای خود تیرگی ای ملاحظه کردید و یا اطراف ناحیه پا بی حسی وجود داشته باشد باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت عدم درمان ممکن است آبسه ایجاد شده و در تمامی مناطق پا پخش شود که در این مرحله زخم ها تنها با جراحی و یا قطع عضو و یا حتی جایگزینی پوست توسط پوست مصنوعی درمان می‌شوند.

کلام آخر

اگر هر چه زود تر متوجه علائم شوید می‌توانید زخم پای خود را درمان کنید. مهم ترین نکته ، جدی گرفتن تمامی علائم گفته شده است زیرا در صورت بی ‌توجهی ممکن است عفونت بیشتر شده و نیاز به قطع عضو باشد. در شرایطی که زخم‌ های شما بهبود یافتند ، کمترین فشار را بر روی پاهای خود وارد کنید و برنامه ی درمانی مناسبی را دنبال کنید. درمان زخم پا ممکن است چند هفته طول بکشد و اگر قند خون بالا باشد، این مدت زمان تا بهبودی کامل بیشتر می شود. داشتن رژیم غذایی مناسب بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به قند خون است ، پس بعد از درمان ، مراقبت های لازم را داشته باشید تا از بازگشت مجدد زخم جلوگیری کنید.