۴ مرحله ی بهبودی زخم

زخم به بریدگی یا باز شدن پوست گفته می شود . زخم می تواند فقط به اندازه ی یک خراش خفیف و یا یک بریدگی ریز با کاغذ باشد .

یک خراش بزرگ ، ساییدگی یا بریدگی ممکن است به دلیل سقوط کردن ، تصادف کردن و یا یک اتفاق ناگهانی ، ایجاد شود . برشی که در طی یک عمل جراحی توسط متخصص ایجاد می شود نیز نوعی زخم به حساب می آید .

بدن شما سیستم پیچیده ای برای برطرف کردن زخم های پوستی دارد و برای بهبود زخم ، نیاز است تا هر مرحله ی آن به درستی انجام شود . روند ترمیم زخم از چند بخش و مرحله تشکیل شده است تا در کنار یکدیگر باعث بهبودی بدن شود .

مراحل ترمیم زخم

بدن ما در ۴ مرحله ی اصلی زخم ها را بهبود می بخشد . این مراحل شامل :

• جلوگیری از ، از دست رفتن بیش از حد خون
• دفاع و تمیز کردن ناحیه ی آسیب دیده
• ترمیم و بهبودی

تمیز و پانسمان کردن زخم به ترمیم محل آسیب دیده کمک می کند .

مرحله ی اول : متوقف کردن خونریزی (همئوستازی)

زمانی که شما دچار بریدگی ، خراش و یا زخم های دیگر می شود ، معمولا شروع به خونریزی می کند . اولین مرحله ی بهبودی زخم ، متوقف کردن خونریزی است به این مرحله همئوستازی گفته می شود .

چند ثانیه یا چند دقیقه طول می کشد تا خون لخته شود . این نوع لختگی خون از نوع بی خطر آن بوده و خارج شدن بیش از خون جلوگیری می کند . همچنین لخته ایجاد شده به بسته شدن و بهبودی زخم کمک کرده و مانند یک سد عمل می کند .

مرحله ی دوم : سد سازی (لخته شدن)

مرحله ی سد سازی و لخته شدن از ۳ بخش تشکیل شده است :

1. رگ های خونی اطراف زخم باریک می شوند . این روند به متوقف شدن خونریزی کمک می کند .
2. پلاکت ها ، که مسئول لخته سازی در خون هستند ، در کنار یکدیگر جمع شده تا یک ” توده ی پلاکتی ” در خون ایجاد می کنند .
3. لخته سازی یا انعقاد خون از یک پروتئین به نام فیبرین تشکیل شده است . این پروتئین “چسب خون ” است که یک لانه ساخته تا پلاکت ها در محل خود قرار بگیرند . در انتهای این مراحل ، بر روی سطح زخم شما یک سد ایجاد شده است . (این سد همان زخم خشکی است که روی سطح پوست آن را می بینید)
4. التهاب که شامل پاک سازی و بهبودی است .

به محض اینکه خونریزی زخم متوقف شود ، بدن برای پاک سازی و بهودی آماده می شود .

ابتدا ، رگ های خونی اطراف محل زخم کمی باز تر شده تا خون بیشتری به سمت محل زخم برود ، این کار باعث میشود ناحیه ی آسیب دیده ملتهب یا کمی قرمز شده و ورم کند همچنین ممکن است کمی احساس گرما کنید . نگران نشوید این علائم نشانه ی این است که نیروهای کمکی رسیده اند .

خون تازه ، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به زخم شما می رساند – مقدار متعادلی که به بهبودی زخم کمک می کند و سپس گلبول سفید خون ، ماکروفاژ ها ، به محل زخم می رسند .

ماکروفاژ ها به وسیله ی مبارزه با عفونت ها به پاک سازی زخم کمک می کنند همچنین این سلول ها پیام های شیمیایی ای به نام فاکتور های رشد را فرستاده و این کار به بازسازی محل کمک می کنند .

شما ممکن است در اطراف زخم ترشحات شفافی ببینید ، این ترشحات بدین معنی است گلبول های سفید خود در حال دفاع و بازسازی هستند .

مرحله ی سوم : بازسازی (رشد و تکثیر)

هنگامی که زخم تمیز و شرایط آن پایدار شد ، بدن شما می تواند کار بازسازی را شروع کند . گلبول ها اکسیژن رسان قرمز ، برای ساخت بافت جدید به محل می آیند ؛ این محل مانند محل ساختمان سازی بوده و تنها تفاوت در این است که بدن مصالح مورد نیازش را خودش تامین می کند .

پیام های شیمیایی بدن به سلول های اطراف محل زخم دستور داده تا یک بافت الاستیکی (کشسان) به نام کلاژن ، بسازند ؛ این کار به بازسازی پوست و بافت در محل زخم کمک می کند .

در این مرحله از بهبودی ، شما ممکن است یک جای زخم تازه ، بر آمده و قرمز ببینید . این جای زخم کم کم رنگ خود را از دست داده و سطح آن صاف تر به نظر می رسد .

مرحله ی چهارم : بلوغ (تقویت شدن)

حتی زمانی که زخم شما به ظاهر بسته و ترمیم شده ، همچنان در حال بهبودی است . ممکن است جای زخم صورتی شده و کشیده یا چروک شده به نظر برسد . ممکن است شما احساس خارش یا کشیدگی در محل زخم کنید . بدن شما به بازسازی و تقویت محل ادامه می دهد .

بهبود زخم چه مدت به طول می انجامد ؟

مدت زمانی که طول می کشد یک زخم بهبود پیدا کند بستگی به بزرگ بودن و عمیق بودن بریدگی باشد . ممکن است حتی این روند بهبودی تا چند سال به طور بینجامد و یک زخم باز نسبت به یک زخم بسته مدت زمان بیشتری را برای بهبودی نیاز داشته باشد .

به گفته ی جان هاپکینز ، بعد از تقریبا ۳ ماه ، بیشتر زخم ها بازسازی و ترمیم شده اند . پوست و بافت جدید تشکیل شده نیز تقریبا ۸۰% به استقامت خود قبل از بهبودی رسیده است .

یک زخم بزرگ و عمیق در صورتی که پزشک آن را بخیه بزند ، سریع تر بهبود یابد . این کار باعث کوچک تر کردن محلی که بدن باید آن را ترمیم کند ، می شود ؛ بدین دلیل است که زخم های جراحی عموما سریع تر از سایر زخم ها بهبود می یابند . زخم های جراحی معمولا ۶ تا ۸ هفته بهبودی شان به طول می انجامد .

بعضی از بیماری ها می تواند روند بهبودی را بسیار کند کرده و یا در کُل آن را متوقف کنند . این اتفاق حتی برای زخم هایی به خاطر عمل جراحی به وجود می آید نیز رخ می دهد .

بهبود زخم نامطلوب

خون رسانی یکی از مهمترین عوامل بهبود زخم است .

خون ، اکسیژن ، مواد مغذی و تمام چیز هایی که بدن برای بهبودی نیاز دارد را به محل زخم می برد . در صورتی که خون به اندازه ی کافی به زخم نرسد ، روند بهبودی ممکن است دو برابر به طول بینجامد و یا کلا بهبود پیدا نکند .

عوامل خطر

تقریبا ۶.۵ میلیون آمریکایی زخم هایی دارند که به طور کامل بهبود نیافته اند ؛ دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است یک زخم به درستی بهبود نیابد. سن نیز می تواند در روند بهبودی تاثیر بگذراد به همین دلیل افراد مسن روند بهبودی طولانی تری خواهند داشت .

بعضی بیماری ها می تواند منجر به کاهش گردش خون شوند . بیماری هایی که منجر به این شرایط می شوند شامل :

• دیابت
• چاقی
• فشار خون بالا (hypertension)
• بیماری های عروقی

زخم های مزمن بسیار آهسته بهبود می یابند و یا در کل بهبود پیدا نمی کنند . در صورتی که شما دچار زخم های مزمن شده اید ، حتما به یک متخصص مراجعه کنید .

درمان

گزینه های درمانی برای زخم هایی که روند بهبودی آهسته دارند ، شامل :

• درمان دارویی و سایر درمان هایی که به جریان خون را بهبود ببخشد .
• درمان با هدف کاهش تورم
• دِبریدمان زخم (برداشتن بافت مرده اطراف زخم با هدف کمک به روند بهبودی)
• پماد های خاص برای کمک به بهبودی زخم
• بانداژ و پانسمان خاص زخم برای سرعت بخشیدن به بهبودی