پوست عضوی است که سراسر بدن را می پوشاند. این عضو بدن را در برابر گرما، سرما و اصطکاک های مختلف حفظ می کند و در زیبایی نیز نقش بسیار مهمی دارد. اتفاقات مختلفی امکان دارد که موجب ایجاد تنش در پوست و بروز زخم شود. بروز زخم با درد، سوزش و خونریزی همراه است.
با این حال این علائم پس از مدتی بهبود پیدا می کنند. در برخی از افراد درمان زخم بسیار طولانی می شود و مخاطرات فراوانی را برای فرد به وجود می آورد. در مواردی که عمق یا ابعاد زخم بزرگ باشد، این مسئله بیش از پیش آزاردهنده خواهد بود. طولانی شدن دوره درمان زخم علل مختلفی دارد. آگاهی نسبت به این علل از این جهت اهمیت دارند که به شخص امکان جلوگیری یا رفع آن ها را خواهد داد. در این نوشته به این علل اشاره می شود.
طولانی شدن دوره درمان زخم به چه عواملی بستگی دارد؟
اطلاع از روند درمان به شما کمک می کند که علل طولانی شدن روند درمان آن را بهتر درک کنید. زخم ها به طور کلی در طی سه مرحله ترمیم می شوند. با این حال روند ترمیم زخم ها امکان دارد که خطی نباشد. به این معنی که در طول روند درمان شاید زخم به سمت مراحل قبلی یا بعدی پیش برود.
در مرحله نخستین محل زخم دچار التهاب می شود. التهاب یک واکنش طبیعی است و در طی آن با ایجاد یک لخته از خونریزی جلوگیری خواهد شد. این عمل با گشاد شدن عروق خونی و آزاد شدن سلول های ضروری همچون آنتی بادی، گلبول های سفید، فاکتورهای رشد، آنزیم ها و مواد مغذی همراه است. این سلول ها موجب ایجاد تورم، گرما، درد و قرمزی در ناحیه آسیب دیده می شود که مشخصه های اصلی التهاب است.
پس از این مرحله زخم منقبض و وارد مرحله تکثیر می شود. در این مرحله شبکه جدیدی از رگ های خونی ساخته می شوند که بافت اکسیژن و مواد مغذی کافی را دریافت کند. این بافت صورتی یا قرمز است و حالتی ناهموار دارد. در انتهای این مرحله سلول های پوستی جدید آسیب را به سطح می آورند. در انتها نیز زخم کاملا بسته می شود و به مرور زمان کمرنگ خواهد شد.
روند بهبود درمان زخم در افراد مختلف متفاوت است؛ بنابراین عواملی در بدن هر فرد وجود دارند که بر این مسئله تاثیرگذار خواهد بود و روند درمان یا بازسازی زخم را طولانی می کند.
ویژگی های فردی
برخی از ویژگی های فردی بدن بر طولانی شدن دوره درمان زخم تاثیر دارند. یکی از این عوامل سن است. این فاکتور بر تمامی مکانیزم های بدن انسان تاثیر می گذارد. با افزایش سن تمامی فرآیندهای بدن رو به آهسته شدن می روند که فازهای درمان زخم نیز یکی از همین فرآیندها ست. در واقع هرچه سن بالاتر باشد، پوست بیشتر مستعد آسیب دیدگی است و در صورت بروز زخم روند بهبود آن کندتر می شود.
میزان رطوبت مناسب پوست نیز در روند درمان زخم موثر خواهد بود. در صورتی که پوست خشک یا دهیدراته باشد، در معرض ضایعات پوستی، عفونت یا ضخیم شدن قرار می گیرد که تمامی این موارد روند بهبود زخم را مختل می کنند. با افزایش رطوبت پوست نیز، امکان بروز عفونت های قارچی و سوزش ایجاد می شود؛ بنابراین برای ترمیم مناسب زخم، باید سطوح مناسبی از رطوبت در بافت پوست موجود باشد.
دیابت
افزایش سطح گلوکز خون که از آن به نام دیابت یاد می شود، به مرور زمان بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد و حتی امکان دارد که گردش خون را نیز مختل کند. زخم ها جهت بازسازی به مواد مغذی احتیاج دارند که این مواد را از خون دریافت می کنند. بنابراین زمانی که گردش خون تضعیف شود؛ زخم ها با سرعت کمتری درمان خواهندشد.
طولانی شدن دوره درمان زخم ، خطر ابتلا به عفونت های قارچی، باکتریایی و قانقاریا را افزایش می دهد و این مشکلات نیز بهبود جراحات را به تعویق می اندازند. با این وجود نگهداری سطح گلوکز خون به میزان مناسب و تحت کنترل، از طولانی شدن بهبود زخم و مشکلات متعاقب آن جلوگیری خواهدکرد.
به طورکلی کند بودن درمان زخم یکی از نشانه های بیماری دیابت است. البته اگر نشانه های دیگر نیز در کنار آن موجود باشد. در افراد مبتلا به دیابت یا مرض قند، اگر زخم ها در پاها باشند، حتی خطر نقص عضو را به دنبال خواهدداشت.
پایین بودن میزان HGH یا هورمون رشد انسان
هورمون رشد انسانی یا HGH عاملی است که به بهبود و تسریع فرآیندهای سازنده یا آنابولیک بدن کمک می کند. این تاثیر به اندازه ای است که ورزشکاران نیز از آن جهت معکوس کردن فرآیند های مخرب از بین رفته عضله و بافت های خود از آن استفاده می کنند. به این خاطر که آن ها به دلیل انجام فعالیت های بدنی شدید، بدن خود را در حالت فوق متابولیکی قرار می دهند.
تاثیر این هورمون در روند بهبود زخم نیز ثابت شده است. به این دلیل که سال ها درباره اثر آن روی بهبودی و درمان آنابولیک سوختگی ها تحقیق شده است و نتایج عملکرد مثبت هورمون رشد انسانی را تایید کرده اند. در مطالعات اخیر نیز تحریک تشکیل بافت و ترشح کلاژن به عنوان خواص وجود این هورمون شناسایی شده اند که به بهبود زخم کمک می کنند.
درنتیجه، امکان دارد پایین بودن میزان این هورمون در بدن موجب طولانی شدن دوره درمان زخم بشود. البته بهبود زخم یک فرآیند پیچیده است که عوامل مختلفی در آن دخالت دارند.
کمبود زینک یا روی در بدن
روی یک ریزمغذی ضروری است. این عنصر نقش حیاتی در رشد و نمو، متابولیسم استخوان، سیستم عصبی مرکزیف عملکرد ایمنی و همچنین ترمیم زخم دارد. تحقیقات پزشکی تاثیر این ماده را روی سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از عفونت پس از بروز جراحت نیز ثابت کرده است. کمبود روی امکان دارد دلایل ارثی داشته باشد یا اینکه در اثر سوءتغذیه ایجاد شود. در هر صورت کمبود زینک یا روی یکی از علل طولانی شدن دوره درمان زخم است که باید در طی درمان به آن توجه شود.
روماتیسم مفصلی
کندی بهبود زخم به خصوص در پاها، یک عارضه شناخته شده در چندین بیماری التهابی خود ایمنی همچون آرتریت یا روماتیسم مفصلی و لوپوس است. عوامل مختلفی وجود دارند که این عارضه را در این بیماران ایجاد می کنند. از میان این عوامل باید به تغییر شکل مفصل ها، نوروپاتی یا عملکرد ضعیف اعصاب محیطی، نارسایی وریدی یا گردش خون ضعیف وریدی، بیماری های شریانی، گردش خون ضعیف توسط عروق و کاهش تعداد گلبول های سفید خون در اثر سندرم فلتی اشاره کرد.
برای درمان روماتیسم مفصلی معمولا از استروییدها استفاده می شود. مصرف این دسته از داروها عوارض مختلفی را به دنبال دارند که نازک شدن پوست به دلیل کاهش کلاژن و الاستین از جمله عوارض جانبی آن ها است. این مسئله موجب می شود که پوست به آسانی و با برخورد ضربات کم قدرت نیز پاره و زخم ایجاد شود. بنابراین در این دسته از بیماران احتمال ایجاد زخم بسیار بالاست اما ترمیم آن به کندی انجام می شود و حتی احتمال بروز عفونت نیز وجود خواهد داشت.
سخن پایانی
زخم گاهی تصادفی و دراثر برخورد با اشیای تیز یا ضربه و گاهی نیز در اثر انجام جراحی های مختلف ایجاد می شود. بهبود زخم چند فاز مختلف دارد که در اولین فاز آن همیشه التهاب و درد و تورم ایجاد می شود که به دلیل افزایش خونرسانی به ناحیه آسیب دیده است. برخی از شرایط وجود دارند که روند درمان زخم را کند می کنند. به همین خاطر افرادی وجود دارند که زخم به‌وجودآمده در بدن آن ها ماندگارتر از سایرین است.
ویژگی های فردی بدن انسان از جمله سن و رطوبت پوست تا حدی در زمان بهبود زخم موثر هستند. به غیر از این عامل، وجود بیماری هایی ازجمله دیابت و رماتیسم مفصلی که گردش خون و سیستم ایمنی و اعصاب محیطی را مختل می کنند نیز از جمله علل اصلی طولانی شدن دوره درمان زخم به شمار می روند. البته کمبود مواد مغذی همچون زینک نیز تاحدی روند بهبود زخم را کند می کند.
Source: www.diabetes.co.uk, www.nursingtimes.net, www.intechopen.com
دیدگاهی یافت نشد