هرآن چیزی را که باید در رابطه با دبریدمان آنزیمی بدانیم

زخم یا خراشیدگی های ایجاد شده روی پوست در اثر سوختگی، بریدگی یا در اثر بیماری دیابت، نیاز به مراقبت دارند، چراکه هرگونه بی‌توجهی باعث ایجاد عفونت در بافت آسیب دیده پوست می‌شود.

 اما چنانچه زخم یا جراحت سبب ایجاد عفونت شود، حذف این عفونت و بافت آسیب دیده یک گام اساسی در بهبود زخم است. دبریدمان یکی از روش‌های حذف عفونت و بافت آسیب دیده است که با روش های مختلفی انجام می‌شود. ما در این مقاله روش دبریدمان آنزیمی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. 

دبریدمان آنزیمی چیست؟

لازم است بدانیم که دبریدمان حذف انتخابی یا غیرانتخابی بافت نکروزه یا بقایای ضایعات مزمن مانند زخم های دیابتی، سوختگی، زخم های بعد از عمل، زخم های حاصل از تروما و زخم های آلوده شده است.

تجربیات بالینی و تحقیقات موجود از دبریدمان به عنوان یک جزء ضروری در آماده سازی بستر زخم در صورت وجود اسکار یا پوسته خارجی به شدت حمایت می‌کند. انتخاب روش بهینه برای دبریدمان بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع و حجم بافت نکروزه، وجود عفونت زمینه ای یا بار باکتریایی، اندازه زخم، درد حاصل از تکنیک، وجود گندیدگی، عروق پذیری زخم و بافت مجاور آن، ترجیح بیمار و هزینه تکنیک دارد.

در ابتدا به شرح مختصری از انواع روش های دبریدمان برای مراقبت از زخم می پردازیم و سپس این روش دبریدمان را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

دبریدمان جراحی

در این روش بافت هایپرکراتونیک، آلوده و غیر زنده با استفاده از چاقوی جراحی یا قیچی مخصوص برداشته می شود.

مراحل انجام آن عبارت است از:

1. -زخم و پوست اطراف آن کاملا تمیز و ضدعفونی می شود
2. عمق زخم با ابزار فلزی مشخص می شود
3. بافت آلوده برداشته شده و زخم شسته می‌شود

 دبریدمان غیر جراحی

دبریدمان غیر جراحی به صورت کلی به دو روش انجام می شود که ادامه به بررسی هریک از این روش ها پرداخته ایم.

دبریدمان مکانیکی

استفاده از آب درمانی برای از بین بردن بافت آلوده و سایر بافت های ناخواسته است. این تکینک  شامل آبیاری زخم و آب درمانی با مکش است. به این صورت که از یک سرنگ و لوله کاتتر برای شستشوی زخم استفاده می شود. این روش در مود زخم هایی که مقدار کمی بقایای نکروزه دارند، بهتر عمل می‌کند.

دبریدمان اتولیتیک

در این  روش از آنزیم ها و رطوبت خود بدن برای آبرسانی مجدد، نرم و مایع شدن بافت غیرزنده استفاده می شود. این روش دبریدمان به  طور انتخابی عمل می کند و فقط بافت نکروزه در آن مایع می‌شود. دبریدمان اتولیتیک را با هیدروکلوییدها، هیدروژل ها و فیلم های شفاف انجام می‌دهند.

ماگوتراپی

در این روش درمانی تعدادی کرم کوچک به منظور استفاده از بافت نکروزه وارد زخم شده و این کار دقیق تر از عمل جراحی طبیعی انجام می‌شود. در ماگوتراپی لارو مگس (Lucilia sencala) وارد بافت نکروزه خواهد شد و بدون اینکه به بافت زنده حمله  کند، از طریق ترشح طیف وسیعی از آنزیم های پروتئولتیک سبب مایع شدن بافت نکروزه می‌شود. در مراحل بعدی کرم بافت نکروزه را می بلعد و خودش از بین می رود.

دبریدمان آنزیمی

دبریدمان آنزیمی روشی کاملا انتخابی برای دبریدمان زخم با استفاده از آنزیم های پروتئولتیک طبیعی ساخته شده در صنعت دارو سازی و بهداشت است. برای دستیابی به حداکثر عملکرد آنزیمی، پاسخ مناسب بدن به درمان، دوره طولانی از فعالیت آنزیم و محیط زخم مناسب نیاز است. در بیماران دارای زخم های آلوده و همچنین بیماران تحت درمان با دارو های ضد انعقاد خون و بیمارانی که امکان جراحی برای آن ها وجود ندارد، این روش قابل خواهد بود.

دبریدمان آنزیمی چگونه به بهبود زخم کمک می کند؟

کاربرد موضعی آنزیم های برون زا در سطح زخم باعث تجزیه بافت نکروزه می‌شود.

محصولات مورد استفاده در دبریدمان آنزیمی

محصولات متنوعی در دبریدمان آنزیمی استفاده می شود. هر کدام از این محصولات با توجه به نظر پزشک معالج، نوع زخم و غیره تجویز خواهند شد. در ادامه لیست محدودی از برخی از محصولات را درج کرده ایم:

• کلاژناز
• پاپائین-اوره
• کمپلکس پاپائین اوره کلروفیلین

محصولات مبتنی بر کلاژناز

کلاژناز نوعی پروتئیناز محلول در آب است که برای از بین بردن آنزیمی بافت نکروتیک در درمان سوختگی های شدید و زخم های پوستی استفاده می شود. این ماده از  Clostridium histolyticum مشتق شده که از خانواده متالوپپتیدازها است. کلاژناز  به طور خاص پیوندهای پپتیدی را هیدرولیز می کند و تنها پروتئین های دارای مارپیچ سه گانه را حذف کرده و باعث تخریب پروتئین های دیگر نمی‌شود. این محصول عمل هضم را از پایین به بالا در پروتئین انجام می دهد. بنابراین کندتر از سایر عوامل دبریدمانی عمل می کند. این آنزیم در pH 6 تا ۷/۸ دارای عملکرد بهینه است.

محصولات مبتنی بر پاپائین-اوره

پاپائین آنزیمی پروتئولتیک غیراختصاصی است که از میوه درخت پاپایا استخراج می شود. پاپائین مواد فیبروزی را در بافت نکروزه از بین می‌برد. لازم به ذکر است که تحریک شروع فعالیت آن نیازمند وجود گروه های سولفیدریل مانند سیستئین در بافت زخم است.

علاوه براین پاپائین قادر به هضم کلاژن نیست. افزودن اوره کمک بسیاری به فعال کردن پاپائین در بافت نکروزه از طریق تغییر ساختار سه بعدی پروتئین ها و مختل ساختن باندهای هیدروژنی می کند.

 همچنین مشخص شده است که تاثیر ترکیبی پاپائین و اوره دو برابر تاثیر کاربرد پاپائین به تنهایی است. پاپائین-اوره بر فاکتور رشد BB بدن انسان تاثیر می گذارد. از طرفی پاپائین پروتئین های حاوی سیستئین را تجزیه می‌کند که این موضوع نشان دهنده آن است که فاکتورهای رشد حاوی سیستئین هستند. روش آماده سازی پاپائین- اوره  سبب ترشحات بیشتری می شود که ممکن است سبب سوزش محیط پوست شود.

کمپلکس مس پاپائین-اوره کلروفیلین

کلروفیلین یک ماده آنتی آگلوتینین است که از تشکیل گلبول های قرمز آگلوتین شده جلوگیری می کند. کلروفیلین سدیم/مس، ماده ای برای بهبود زخم است که زمانی که در ترکیب با پاپائین/اوره استفاده شود، امکان استفاده مداوم از محصول را جهت بهبود زخم، کاهش بو و تمیز کردن محل زخم می دهد.

 این کمپلکس باید روزانه استفاده شده و با پانسمان مناسب نیز پوشانده شود. این محصول تمام ضایعات بافت نکروز را حذف می کند و سبب گردش طبیعی خون می شود که در نتیجه بافت تحتِ تأثیر از عناصر مغذی خون استفاده می کند.

سخن اخر

لازم است بدانیم که عوامل دبریدمان آنزیمی معمولا یک یا دو بار در روز بسته به عامل آنزیمی اعمال می‌شوند. همچنین عوامل مورد استفاده در این روش دبریدمان در صورتی که توسط سازمان دارویی تایید نشوند، استفاده از آن ها ممنوع خواهد بود. به طور کلی، در بین روش های دبریدمان آنزیمی روش های انتخابی عملکرد بهتری نسبت به روش های غیرانتخابی دارند.

Source: www.healogics.com