شستشو و درمان زخم‌های سوختگی

هر ساله شاهد آمارهای متفاوتی از گزارش‌های سوختگی در گوشه و کنار کشور هستیم که در این میان کودکان سهم بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند. زخم‌های سوختگی درجه بندی دارند و می‌توان بیان داشت که سوختگی‌های درجه یک و درجه‌ی دو را می‌توان از طریق شستشو و مراقبت‌های لازم در خانه کنترل کرد تا به بهبودی بیانجامد. سوختگی‌های وخیم‌تر جزو درجه‌ی سه دسته بندی می‌شوند که این‌ها نیاز به مراقبت‌های جدی‌تر دارند و باید حتما تحت نظر پزشک در یک محیط کاملا مهیا و استریل روند درمانی خود را در پیش گیرد.

از آ‌ن‌جایی که مراقبت‌ از زخم‌های سوختگی بسیار حیاتی است لازم که آموزش‌های لازم و استاندارد را ببینید تا در مواقع لزوم بهترین روش را اتخاذ نمایید. در این مطالب ما تصمیم داریم در رابطه با درمان زخم‌های سوختگی، مراقبت‌ها و نکات لازم و همچنین روش‌های پانسمان کردن زخم شما را آگاه سازیم، تا انتهای مطالب با ما همراه باشید.

انواع درجات سوختگی

پزشکان و متخصصان زخم‌های سوختگی را بر اساس میزان و شدت سوختگی در درجات مختلف دسته‌بندی می‌کنند، شما باید برای شستشوی زخم و هر اقدام درمانی دیگر از وضعیت و شدت زخم‌ آگاه باشید تا بتوانید نسبت به آن بهترین روش را در پیش بگیرید.

سوختگی درجه یک

سوختگی‌های درجه یک خفیف هستند، به طور مثال زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد دچار آفتاب سوختگی می‌شود و این نوع سوختگی را جز درجه‌ی یک می‌توان به شمار آورد. در سوختگی‌های درجه یک لایه‌ی رویی پوست یا همان اپیدرم دچار قرمزی و می‌شوند و پوس کمی دردناک خواهد شد اما نکته اینجاست که در این نوع سوختگی هیچ‌گونه تاولی وجود ندارد.

سوختگی درجه دو

در سوختگی درجه دو لایه‌ی رویی و زیرین پوست یا به عبارتی اپیدرم و درم دچار قرمزی و تورم می‌شوند و حتی می‌توان آثاری از تاول را روی آن‌ها مشاهده کرد.

سوختگی درجه سه

بالاترین شدت سوختگی‌های پوستی در درجه‌ی سه دسته بندی می‌شوند، چرا که آسیب‌های این بخش به هر سه لایه‌ی پوست یعنی اپیدرم، درم و همچنین چربی زیر پوست نفوذ می‌کند. سوختگی‌های درجه‌ی سه عمیق‌تر هستند و به نورون‌های موجود در لایه‌های پوست آسیب می‌‌رسانند. پوستی که دچار سوختگی شده می‌تواند به رنگ‌های قرمز، سیاه و یا حتی سفید دیده شود. 

در رابطه با زخم‌های سوختگی درجه سه می‌توان بیان داشت که فرد در محل زخم احساس دردی نخواهد داشت چرا که عصب‌های آن بخش در اثر سوختگی از بین رفتند، در این شرایط درد فرد توسط بخش‌های اطراف زخم ایجاد می‌شود.

سوختگی درجه چهار

سوختگی‌های درجه چهار در وضعیتی بسیار جدی و وخیم هستند، در اینجا احتمال وارد شدن شوک به فرد بسیار بالا است. افرادی که دچار سوختگی‌های درجه چهار می‌شوند به طور حتم باید به اورژانس مراجعه کنند و تحت مراقبت‌های جدی قرار بگیرند. در سوختگی‌های درجه‌ی چهار تمام لایه‌های رویی و زیرین پوست و حتی ماهیچه‌ها و تاندون‌های فرد از بین می‌رود.

علائم و نشانه‌های سوختگی

علائم سوختگی بسیار مشهود است اما نکته‌ای که در رابطه با این نشانه‌ها وجود دارد اوج گرفتن آن می‌باشد، چرا که علائم سوختگی در مدت کوتاهی پس از آن رشد می‌کند و وخیم‌تر می‌شود. از متداول‌ترین نشانه‌های سوختگی می‌توان به قرمزی، تاول، درد، تورم، افتادن لایه‌های پوستی، تغییر رنگ پوست به قرمز و یا سیاه اشاره کرد.

عوامل موثر در ایجاد سوختگی‌های پوستی

سوختگی‌های پوستی در اثر عوامل متععدی می‌تواند ایجاد شود، برای مثال انواعی از منابع حرارتی نظیر آتش، لمس سطح داغ، مایعات داغ، بخار از نمونه‌هایی هستند که در ایجاد سوختگی نقش دارند. عواملی همچون برق گرفتگی، اشعه‌ی فرابنفش و موادشیمیایی مانند انواع اسیدها می‌توانند موجب ایجاد زخم‌های سوختگی در پوست اشخاص شود.

عوارض سوختگی‌های پوستی

در میان درجات سوختگی‌های پوستی، سوختگی درجه سه از همه وخیم‌تر می‌باشد و می‌تواند تا حد زیادی سلامت و زندگی فرد را به خطر بیاندازد. متاسفانه باید بیان داشت که برخی افراد در اثر سوختگی‌های درجه‌ی سه جان خود را از دست دادند، شما همچنین باید در نظر داشته باشید که هر نوع زخم و سوختگی نیاز شدیدی به رعایت نکات بهداشتی و مراقبت دارد، زیرا ممکن است در صورت عدم مراقبت‌های لازم در رابطه با سوختگی‌‌های درجه یک و دو آن‌ها عفونی شوند و برای سلامت فرد تهدید کننده باشند.

از عوارض‌های سوختگی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• نارسایی اندام‌ها
• مایع اضافی و تورم در بافت
• کم آبی
• ایجاد عفونت‌های وخیم که در نهایت موجب قطع عضو می‌شود.
• انقباض‌های بد فرم و اسکارها
• اختلال‌ در ریتم قلب 
• کاهش فشارخون که در برخی موارد موجب ایجاد شوک می‌شود.

درمان و شستشوی پوست سوخته

بدیهی است که قبل از انجام هر اقدام درمانی نیاز است میزان شدت زخم ارزیابی شود تا بتوان روشی موثر را در پیش گرفت، و این مورد فقط بر عهده‌ی پزشک می‌باشد، بنابراین در مواقع ایجاد سوختگی با مراجعه به کلینیک‌های درمانی شدت و عمق سوختگی‌های پوستی توسط پزشک تعیین می‌گردد و پس از آن روش‌های درمانی لازم اتخاذ می‌شود.

اگر سوختگی‌های پوستی جزئی باشند می‌توان طی شستشو و درمان‌های خانگی آن را بهبود بخشید، اما سوختگی‌های وخیم‌تر چنین امکانی ندارند چرا که افراد مجبور به مراجعه به مراکز درمانی می‌شوند. در این میان همچنین می‌توان بیان کرد در مواردی که سوختگی بسیار وخیم باشند گاهی نیاز به پیوند پوست خواهد داشت. 

در زیر به بررسی برخی از روش‌های درمانی برای زخم‌های سوختگی می‌پردازیم:

مصرف مایعات

از آن‌جایی که طی سوختگی بدن دچار کم آبی شدیدی می‌شود لازم است که برای پیشگیری از کم آبی بدن و نارسایی اندام‌ها از مایعات داخل وریدی استفاده شود.

داروهای مسکن و ضد اضطراب

فرایند درمان زخم‌های سوختگی بسیار دردناک است و گاهی بسیتر طاقت فرسا خواهد بود بنابراین نیاز است که طی این روندهای درمانی از داروهای ضد درد قوی مانند مورفین و برخی از داروهای ضد اضطراب با توجه به تجویز پزشک استفاده شود.

پانسمان کردن

پانسمان‌ها در انواع مختلفی وجود دارند و با توجه به تشخیص پزشک بهترین نوع پانسمان استفاده می‌شود.

مصرف پماد و کرم‌های مناسب سوختگی

انواعی از پماد و کرم‌های سوختگی وجود دارند که می‌توان طی روند درمان سوختگی‌های پوستی از آن استفاده کرد. استفاده از پمادهای سوختگی موجب کنترل عفونت و همچنین بهبود زخم در گذر زمان خواهد شد.

درمان‌های آبی

در روند شستشوی زخم‌های سوختگی از تکنیک‌هایی مانند غبار اولتراسوند برای تمیز کردن زخم استفاده می‌شود.

مصرف داروهای آنتی بیوتیک

در شرایطی که زخم‌ها دچار عفونت شوند پزشک مصرف آنتی بیوتیک را تجویز می‌کند، حتی در شرایطی ممکن است که تزریق واکسن کزاز نیز پیشنهاد شود.