زخم های شریانی و وریدی دو نوع زخم باز هستند که در بدن ایجاد می شوند. این زخم ها اغلب در اندام های پایینی مانند ساق پا و پا تشکیل می شوند.
زخم های شریانی از آسیب شریان ها به دلیل فقدان جریان خون در بافت ها ایجاد می شوند. زخم های وریدی از آسیب به وریدها به دلیل عدم بازگشت خون کافی به قلب ایجاد می شوند.
بر خلاف سایر زخم ها، التیام این دو نوع زخم ممکن است ماه ها به طول بیانجامد. زخم های شریانی و وریدی با وجود اینکه با هم تشابه دارند اما برای بهبود کامل به درمان های متفاوتی نیاز دارند.
علائم آنها چه تفاوتی دارد؟
علائم شایع زخم شامل درد و تورم در این دو نوع زخم هم مشاهده می شود. اما علائم دیگر زخم های شریانی و وریدی با هم متفاوت هستند.
زخم های شریانی
زخم های شریانی معمولاً در قسمت بیرونی مچ پا، پا، پاشنه پا یا نوک انگشتان پا قرار دارند. آنها ممکن است در مناطق دیگر بدن نیز ایجاد شوند. این زخم ها دردناک بوده و مرز های مشخص دارند.
سایر خصوصیات زخم های شریانی عبارتند از:
- رنگ زخم ها قرمز، زرد یا سیاه است
- زخم ها عمیق هستند
- پوست بی مو و سفت مشاهده می شود
- درد پا در هنگام شب
- در محل زخم خونریزی مشاهده نمی شود
- محل زخم به دلیل گردش خون اندک سردتر از بقیه قسمت های بدن است
- هنگامی که پا را بلند می کنید رنگ آن سفید می شود
زخم های وریدی
زخم های وریدی معمولاً زیر زانو و در ناحیه داخلی مچ پا تشکیل می شوند. زخم های وریدی گاهی اوقات بدون درد بوده و در موارد دیگر می توانند دردناک باشند.
منطقه آسیب دیده ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- التهاب
- ورم
- درد
- پوست سفت و خارش دار
- دلمه بستن زخم
- قهوه ای یا سیاه شدن پوست
- ترشحات
علت این زخم ها چیست؟
گردش خون ضعیف اغلب منجر به ایجاد زخم می شود. هنگامی که جریان خون در ناحیه ای از بدن کاهش می یابد، پوست و بافت های ناحیه مذکور از اکسیژن و مواد مغذی محروم می شوند. در نتیجه این مناطق ملتهب شده و زخم باز در آنها ایجاد می شود.
اگرچه این زخم ها می توانند در هر نقطه ای از بدن ایجاد شوند ولی زخم های شریانی و وریدی بیشتر در ساق پا و پا یافت می شوند.
زخم های شریانی
شایع ترین علت زخم های شریانی، مسدود شدن شریان ها است. این زخم ها به نام زخم های ایسکمیک نیز شناخته می شوند. شریان ها مسئول انتقال مواد مغذی و اکسیژن به بافت های مختلف هستند. وقتی شریان ها مسدود شوند مانع از انتقال خون غنی از مواد مغذی به اندام ها می شوند. این امر منجر به ایجاد زخم های باز می شود.
سایر علل زخم های شریانی عبارتند از:
- سن بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- نارسایی کلیه
- تروما
- آترواسکلروز یا ضخیم شدن شریان ها
- واسکولیت (التهاب عروق)
زخم های وریدی
زخم های وریدی شایع ترین زخم های پا هستند که به دلیل آسیب رگهای وریدی (سیاهرگ ها) ایجاد می شوند. سیاهرگ ها مسئول انتقال خون از قسمت های مختلف بدن به قلب هستند. این رگ ها دارای دریچه های یک طرفه ای هستند که از برگشتن جریان خون به اندام ها جلوگیری می کند.
اگر خون به درستی جریان پیدا نکند ممکن است در یک منطقه از بدن تجمع پیدا کند. در نتیجه رگ وریدی آسیب دیده، مایعات و سلول های خون به بیرون نشت می کنند و این باعث ایجاد اِدِم یا تورم می شود. در نتیجه جریان خون کافی به بافت های پا نمی رسد. این منجر به مرگ بافت ها و ایجاد زخم می شود.
سایر علل زخم های وریدی عبارتند از:
- رگهای واریسی
- فشار خون بالا
- تروما
- شکستگی استخوان
- چاقی مفرط
- اختلالات لخته شدن خون
- ترومبوز ورید عمقی
- نارسایی قلبی
- بارداری
اگر مبتلا به هر کدام از این زخم ها هستید و مشاهده کردید که علائم آنها بدتر شده یا همراه با موارد زیر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- بوی نامطبوع
- ترشحات
- بی حسی
در موارد شدیدتر، این علائم ممکن است نشانه عفونت باشند. در صورت عدم درمان زخم ممکن است احتیاج به قطع عضو باشد.
زخم های پا چگونه درمان می شوند؟
قبل از درمان، پزشک باید علت اصلی ایجاد زخم را شناسایی کند. زخم ها به کمک آنتی بیوتیک و مراقبت مناسب درمان می شوند اما با تشخیص علت اصلی می توان اطمینان حاصل کرد که زخم ها کاملاً بهبود یافته و دوباره عود نمی کنند.
برخی از عارضه هایی که به ایجاد زخم کمک می کنند عبارتند از:
- دیابت
- ترومبوز ورید عمقی
- آرتریت روماتوئید
- بیماری شریانی
- لوپوس
- بیماری مزمن کلیوی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
درمان اولیه این نوع زخم ها، همانند هر زخم دیگری، بر افزایش جریان خون در منطقه آسیب دیده تمرکز می کند. اهداف درمان های تکمیلی عبارتند از:
- کاهش درد
- درمان زخم به طور مؤثر
- سرعت بخشیدن به فرایند بهبودی
درمان زخم های شریانی
پزشک شما به منظور درمان زخم های شریانی سعی خواهد کرد که گردش خون را به منطقه آسیب دیده بازگرداند. درمان علت زمینه ای ایجاد زخم به وسیله آنتی بیوتیک ها می تواند به کاهش علائم آن کمک کند اما زخم را به طور کامل بهبود نخواهد بخشید. پزشکان ممکن است علاوه بر آنتی بیوتیک ها از عمل جراحی برای بازگرداندن جریان خون به بافت ها و اندام ها استفاده کنند.
برای درمان زخم های شریانی جراحی های مختلفی وجود دارد. یکی از این جراحی ها آنژیوپلاستی است که در آن برای باز کردن شریان آسیب دیده و بهبود جریان خون یک بالون کار گذاشته می شود. هنگامی که جریان خون به حالت اولیه بازگشت، علائم شما نیز از بین می روند.
اگر نتوان جریان خون را به حالت اولیه بازگرداند یا اگر زخم به شدت عفونی شده باشد، پزشک ممکن است مجبور به قطع عضو شود.
برای جلوگیری از عفونت زخم های شریانی یا گسترش آنها به مناطق دیگر این زخم ها باید خشک و تمیز نگه داشته شده و پانسمان شوند.
درمان زخم های وریدی
درمان زخم های وریدی می تواند تا چند ماه طول بکشد. در بعضی موارد نادر، آنها ممکن است هرگز بهبود پیدا نکنند. درمان این زخم ها همانند درمان زخم های شریانی بر بهبود جریان خون در ناحیه آسیب دیده تمرکز دارد.
پزشک شما ممکن است برای درمان علت اصلی، پیشگیری از عفونت و جلوگیری از عود مجدد زخم برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. با این حال، آنتی بیوتیک ها به تنهایی نمی توانند زخم وریدی را درمان کنند.
پزشکتان به شما نحوه صحیح تمیز کردن زخم و پانسمان آن را نشان خواهد داد. همچنین او ممکن است توصیه کند که پا یا ناحیه ی دیگری که زخم در آن ایجاد شده است را بالا نگه دارید.
زخم های شریانی و وریدی در اثر جریان خون نامنظم ایجاد می شوند. این زخم ها در صورت درمان نشدن می توانند عوارضی جدی داشته باشند. اگر هر کدام از علائم این زخم ها را مشاهده کردید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
هیچ وقت اقدام به خود درمانی نکنید چون زخم یا علائم شما ممکن است نشانه ای از یک عارضه جدی تر باشند.
دیدگاهی یافت نشد