همه ما در زندگی زخم کوچک و بزرگ مختلفی را تجربه کرده ایم. بسیاری از این زخم ها دردناک هستند، برخی از آن ها توام با سوزش شدید هستند. معمولا درد و سوزش زخم مربوط به روزهای اول می شود. موضوعی که بعد از فروکش کردن خونریزی، درد و سوزش بیمار را درگیر می کند، خارش زخم است.
معمولا خارش زخم در دوره بهبودی رخ می دهد و برای بسیاری افراد تحمل آن بسیار سخت است؛ اما بین عامه مردم در جامعه رایج است که خارش در محل زخم را نشانه بهبودی زخم می دانند. نظر شما چیست؟ آیا خارش در محل زخم علامت بهبودی زخم است؟ آیا این فرضیه دارای پشتوانه علمی است؟.
در ادامه مقاله به این سوالات و بسیاری از سوالات دیگر در رابطه با خارش در محل زخم، پاسخ داده شده است. خوشحالیم که ما را همراهی می کنید.
دلیل خارش زخم چیست؟
در زیر پوست ما رشته های عصبی وجود دارد. در هنگام تحریک پوست این رشته ها به نخاع پیام ارسال می کنند. در واقع استرس های مکانیکی عامل تحریک این رشته های عصبی و ارسال پیام ها هستند.
راه رفتن یک حشره روی پوست شما یک نوع استرس مکانیکی است. در محل زخم سلول ها شروع به تکثیر می کنند. تکثیر سلول ها در محل زخم از حاشیه زخم شروع می شود و در مرکز زخم سلول های تازه به هم می رسند و سبب نمایان شدن اسکار می شوند. این فرآیند تکثیر خود به خودی نیز نوعی استرس مکانیکی و دلیل خارش زخم است.
علاوه بر این، بدن در محل زخم به عنوان یک عملکرد محافظتی هیستامین ترشح می کند که این موضوع نیز سبب خارش در محل زخم می شود.
با ادامه تکثیر سلول ها و رشد بافت اسکار در بخش میانی زخم ابعاد اسکار بزرگ و بافت کلوئیدی تشکیل
می شود. تماس لباس با بافت کلوئیدی روی زخم نیز یکی از دلایل خارش است.
بنابراین خارش در محل زخم واکنش طبیعی بدن حین فرآیند بهبود خود به خودی زخم است.
مراحل بهبود یک زخم
زمانی که در بخشی از بدن زخمی ایجاد شود، بدن شروع به ترمیم آن ناحیه می کند. روند طبیعی بهبود تمام زخم های کوچک و بزرگ بدن شامل ۴ مرحله اصلی می شود. در ادامه به بیان این مراحل می پردازیم.
مرحله ۱: مرحله خونریزی
مرحله خونریزی در واقع اولین مرحله از ترمیم و بهبودی یک زخم است. پس از ایجاد زخم، بدن با شروع خونریزی و ایجاد مایعات لنفاوی و انعقاد خون، از خونریزی بیشتر پیشگیری می کند. این مرحله، به عنوان مرحله هموستاز نیز شناخته می شود.
مرحله ۲: مرحله دفاعی/ التهابی
مرحله دفاعی / التهابی بلافاصله پس از آسیب دیدگی شروع می شود و معمولا ۶ روز ادامه پیدا می کند.
بدن گلبول های سفید که در واقع سربازان دفاعی هستند را برای مبارزه با باکتری های مهاجم به محل زخم می فرستد. طی این مرحله تورم در محل زخم شروع می شود و پوست روند ترمیم را شروع می کند.
مرحله ۳: مرحله تکثیر
مرحله تکثیر در واقع تحت عنوان مرحله گرانول یا مرحله رشد مجدد بافت شناخته می شود. در این مرحله علائم ترمیم پوست مشاهده می شوند. پوسته های روی زخم که متشکل از سلول های جدید در حال رشد هستند، از زخم محافظت می کنند.
مرحله ۴: مرحله زخم
مرحله چهارم از مراحل بهبودی زخم در واقع مرحله بلوغ یا بازسازی است. در این مرحله زخم از بین می رود؛ زیرا بافت جدید به استحکام و انعطاف پذیری لازم دست پیدا می کند و رشته های کلاژن سبب ایجاد پوست جدید می شوند.
چگونه از زخم دارای خارش مراقبت کنیم
توجه و مراقبت صحیح از زخم ها سبب تسریع روند بهبودی زخم می شود. به این ترتیب بیمار زودتر از خارش زخم نجات پیدا می کند.
برخی از مهمترین نکات مربوط به مراقبت از زخم ها که منجر به بهبودی سریع تر می شود، در ادامه فهرست شده است:
- محل زخم را با آب گرم و صابون ملایم بشویید: شستشوی زخم با آب گرم و صابون علاوه بر تمیز کردن زخم سبب کاهش خارش و تحریک آن نیز می شود؛ البته شستشو باید با ملایمت انجام شود که به پوست و بافت تازه، آسیب نرسد؛
- محل زخم مرطوب نگه داشته شود؛ خشکی محل زخم روند بهبود را مختل می کند؛
- زخم را توسط گاز استریل بپوشانید: با قرار دادن گاز استریل در محل زخم، هم از زخم محافظت
می شود و هم سبب جلوگیری از دستکاری و خاراندن زخم در حال ترمیم می شود؛ - در محل زخم از کمپرس سرد استفاده کنید: بیش از ۲۰ دقیقه کمپرس سرد سبب کاهش التهاب و خارش می شود؛
- لباس مناسب و آزاد بپوشید: پوشیدن لباس آزاد از تحریک ناحیه زخم جلوگیری می کند؛
- استفاده از هرگونه داروی ضد خارش باید با مشورت و اجازه پزشک باشد؛
- از قرار گرفتن در شرایطی که موجب تعریق می شود یا پوشیدن لباس هایی که تعریق را افزایش
می دهند، خودداری کنید.؛ زیرا تعریق زیاد نیز سبب خارش می شود.
درمان تهاجمی زخم
اگر با وجود مراقبت های خانگی، باز هم خارش زخم و التهاب آن تسکین پیدا نکرد، از اقدامات درمانی تهاجمی برای درمان زخم استفاده می شود. تزریق کورتیکواستروئید به محل زخم سبب کاهش التهاب و خارش آن می شود. علاوه بر این، تخریب و برداشتن لایه های زیر زخم توسط لیزر، روند بهبود زخم را تسریع می کند.
خاراندن زخم چه عواقبی دارد؟
خاراندن زخم، موجب آسیب رسانی به بافتهای تازه تشکیل شده در محل زخم می شود. آسیب دیدن و از بین رفتن سلول های پوستی و بافت های تازه در محل زخم روند بهبودی زخم را کند می کند. علاوه بر این احتمال عفونت و اسکار در محل زخم را افزایش می دهد.
همچنین با خاراندن زخم، میکروب های آسیب رسان نوک انگشتان به زخم منتقل می شوند و زمینه را برای عفونی شدن زخم فراهم می کنند. باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در بینی و نوک انگشتان ساکن می شود و طی تماس نوک انگشتان با زخم، به زخم منتقل می شود.
آیا خارش پوست همیشه مربوط به خارش محل زخم است؟
برخی مواقع خارش های پوستی را شاهد هستیم که ارتباطی به وجود زخم در بدن ندارد. برخی از بیماری ها از قبیل بیماری های کلیوی، بیماری کبد، بیماری درماتوگرافی، بیماری نخاعی، سلیاک، لنفوم، بیماری های تیروئیدی و سرطان سینه نیز از جمله بیماری هایی هستند که عامل خارش پوست هستند.
علاوه بر این، در برخی مواقع زنان در دوران بارداری و یائسگی نیز دچار خارش های پوستی می شوند.
سخن پایانی
خارش زخم، حین بهبودی عکس العمل طبیعی بدن است و جای نگرانی نیست. تکثیر سلول ها در محل زخم، ترشح هیستامین و تماس بافت های کلوئیدی محل زخم، از دلایل خارش در زخم هستند. معمولا طی ۴ هفته یا کمتر از این مدت، خارش در محل زخم برطرف می شود؛ اما این مدت زمان به عوامل بسیار زیادی از جمله اندازه و عمق زخم نیز بستگی دارد.
بهترین رفتار حین خارش زخم، صبوری است. توجه به نکات مراقبتی و بهداشتی نیز در افزایش سرعت بهبودی زخم بسیار موثر است. در صورتی که بعد از حدود یک ماه با مراقبت های خانگی زخم بهبود نیافت، توصیه
می شود که بیمار به پزشک مراجعه کند. پزشک ناحیه زخم را بررسی می کند که اطمینان حاصل شود خطر عفونت یا بیماری جدی دیگری وجود ندارد.
برخی از بیماری های مختلف از قبیل بیماری های کلیوی، سلیاک، لنفوم، بیماری های تیروئیدی، سرطان سینه، بیماری های کبد و بسیاری از بیماری های دیگر سبب خارش پوست بهصورت موضعی یا سراسری می شوند که تشخیص این موضوع به عهده پزشک است.
Source: www.healthline.com
دیدگاهی یافت نشد